เคราตาแป๊ะ

เคราฤาษี /เคราตาแป๊ะ (Strophanthus preussii Engl. & Pax Apocynaceae) เป็นไม้พุ่มหรือรอเลื้อยเลื้อย สูง 0.7 - 5 ม. หรือเลื้อยยาวได้กว่า 10 ม. กิ่งมีช่องอากาศ มียางใสหรือขาว ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปรี รูปไข่ หรือรูปไข่กลับ กว้าง 1.5-7.5 ซม. ยาว 2-19 ซม. ปลายใบแหลมยาว โคนใบรูปลิ่มกว้าง มน หรือกลม แผ่นใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน เส้นแขนงใบข้างละ 4-6 เส้น ปลายโค้งเรียงจรดกัน ก้านใบยาว 0.2-1.4 ซม.
ช่อดอกแบบช่อกระจุกออกสั้นๆ ตามปลายกิ่ง เกือบไร้ก้านช่อ ดอกจำนวนมาก มีกลิ่นหอม ก้านดอกยาว 0.4-2.5 ซม. ใบประดับติดทน กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน กลีบด้านนอก รูปไข่ กลีบด้านในรูปใบหอกหรือรูปแถบ ยาว 0.5-2.5 ซม. มีขนสั้นนุ่ม มีต่อมที่โคนด้านใน กลีบดอก 5 กลีบ เรียงซ้อนเหลื่อมด้านขวาในตาดอก กลีบดอกรูปลำโพง หลอดกลีบยาว 1.2-2.6 ซม. ช่วงโคนแคบยาวเท่าๆ ช่วงกว้าง ด้านนอกสีขาวมีริ้วสีม่วงอมน้ำตาลและเหลือง ด้านในสีเข้ม แผ่นกลีบดอกสีขาว เปลียนเป็นสีครีมอมเหลืองก่อนหลุดร่วง รูปไข่ ยาว 0.4-1.2 ซม. ปลายกลีบเรียวยาวบิดเป็นเกลียว ยาว 12-20 ซม. มีสีน้ำตาลแดงแซมที่โคน สีเข้มช่วงเรียวยาว กระบังมี 10 พู ตื้นๆ รูปสามเหลี่ยมปลายมน ยาว 1-2.5 มม. ติดที่โคนกลีบดอกระหว่างกลีบดอก ปลายพูมีสีน้ำตาลแดงอมส้ม เกสรเพศผู้ 5 อัน ติดภายในหลอดกลีบดอก ก้านชูอับเรณูสั้น มีขนสั้นนุ่ม อับเรณูรูปสามเหลี่ยมแคบๆ โคนเป็นเงี่ยงลูกศร ปลายอับเรณูเรียวยาวยื่นพ้นหลอดกลีบดอกเล็กน้อย แนบติดปลายเกสรเพศเมีย ไม่มีจานฐานดอก รังไข่แยกเป็น 2 ช่อง บางส่วนติดกันที่โคน ออวุลจำนวนมาก ก้านเกสรเพศเมียเกลี้ยง ปลายเกสรมีริ้วเป็นพู 10 ริ้ว ผลเป็นฝักคู่กางออกตรงข้ามกัน สีน้ำตาล มีขนสั้นนุ่ม เปลือกแข็ง มีช่องอากาศ รูปทรงกระบอก ปลายเรียว โค้งเล็กน้อย ยาว 15-30 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลาง 1-3 ซม. เมล็ดยาว 1.2-2 ซม. มีขนสั้นนุ่ม ปลายเป็นจงอยสั้นๆ ปลายและโคนมีขนกระจุก ยาว 6-10 ซม. เคราฤาษีมีถิ่นกำเนิดในแอฟริกาตะวันตก เมล็ดของพืชในสกุลนี้ส่วนใหญ่เป็นพืชมีพิษ ใช้อาบหัวลูกศร นิยมปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไปในเขตร้อน